Η Βουλή των Ελλήνων το 1994 όρισε την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων αναγνωρίζοντας έτσι την εξολόθρευση 353.000 Ελλήνων του Πόντου από το κεμαλικό καθεστώς και τους Νεότουρκους την περίοδο 1916-1923. Ταυτόχρονα δεσμεύτηκε να ενεργήσει ώστε το συγκεκριμένο ζήτημα να τεθεί στους διεθνείς οργανισμούς με τελικό σκοπό να εξαναγκαστεί η Τουρκία να αναγνωρίσει το έγκλημα που διέπραξε. Με το συγκεκριμένο ψήφισμα η Βουλή αποκατέστησε την ιστορική μνήμη του προσφυγικού ελληνισμού και αναγνώρισε την πρώτη γενιά των προσφύγων που, κατατρεγμένοι και ξεριζωμένοι, βοήθησαν στην οικονομική, πολιτική και πνευματική ανάπτυξη της χώρας.
Εντούτοις, το επίσημο ελληνικό κράτος δεν έκανε έκτοτε καμία ουσιαστική ενέργεια για την διεθνοποίηση της γενοκτονίας των Ποντίων. Αντίθετα πολλές φορές υπέσκαψε με διάφορες ενέργειες την διαμορφούμενη δυναμική του προσφυγικού χώρου με αποκορύφωμα τις καταθέσεις των στεφανιών στο μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ από τον τότε υπουργό των εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου και τον νυν πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή. Η δικαιολογία που δόθηκε και τις δύο φορές περιλαμβάνει το τυπικό των επισκέψεων και την μη ύπαρξη μνημείου ανάλογου με τον άγνωστο στρατιώτη. Το πολιτικό ανάλογο για άλλους λαούς που υπέστησαν γενοκτονία όπως οι Εβραίοι θα ήταν ο πρωθυπουργός ή ο υπουργός εξωτερικών του Ισραήλ να καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Χίτλερ (που βεβαίως δεν υπάρχει). Οι ενέργειες αυτές πλήττουν προπάντων την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος της Ελλάδας που φαίνεται αναντίστοιχο με τους νόμους που το ίδιο ψηφίζει, την ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού, υπονομεύει τον αγώνα των συλλόγων και των ομοσπονδιών της Ελλάδας και του εξωτερικού (έχουν καταφέρει την αναγνώριση από Πολιτείες και δήμους της Αυστραλίας και των ΗΠΑ) και αποθρασύνουν την Τουρκία και το κεμαλικό πολιτικό σύστημα (η Τουρκία αξιώνει την γενοκτονία των Τούρκων από τους Ποντίους, θέτει θέματα εξολόθρευσης και καταπίεσης μειονοτικών ομάδων στην Ελλάδα).
Η μοναδική φορά που τέθηκε επίσημα στις διμερείς σχέσεις το θέμα της γενοκτονίας ήταν από την πλευρά της Τουρκίας στα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Γενοκτονίας στην πλατεία Αγία Σοφίας στη Θεσσαλονίκη την γενέτειρα του Κεμάλ. Έλαβε μια λακωνική από τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή « Η ιστορία δεν ξαναγράφεται». Φωτεινή εξαίρεση, το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2006 για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας με το οποίο την συμβουλεύει να αναγνωρίσει την γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της Μ. Ασίας (Αρμενίων, Ποντίων και Ασσυρίων). Χωρίς την προηγούμενη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από πολλές ευρωπαϊκές χώρες το όλο εγχείρημα θα ήταν πραγματικά αδύνατο, αν στηριζόταν αποκλειστικά στην ελληνική πρωτοβουλία. Βέβαια το ψήφισμα αποτελεί μια έμμεση αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων και ένα πολύτιμο κεκτημένο για τον αγώνα της διεθνοποίησης του ζητήματος.
Το νόημα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων
Η γενοκτονία σύμφωνα με τον ΟΗΕ αποτελεί ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, το βαρύτερο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και δεν επιδέχεται παραγραφή.
Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων λοιπόν δεν αφορά μόνο μια πληθυσμιακή ομάδα, ούτε μόνο τους Έλληνες αλλά απευθύνεται σε όλη την ανθρωπότητα.
Βλέποντας γενοκτονίες να επαναλαμβάνονται πολλές φορές στον περασμένο αιώνα και να συνεχίζονται καθημερινά, σκοπός της δικαίωσης των αγώνων για την αναγνώριση της ποντιακής γενοκτονίας δεν είναι η αναμόχλευση παθών και μισαλλόδοξων μηνυμάτων του παρελθόντος, αλλά η αποστολή πολύτιμων μηνυμάτων προς όλη την ανθρωπότητα για το παρόν και το μέλλον, μέσα από την ανάδειξη των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών συνθηκών που οδήγησαν στο αιματοκύλισμα και τον ξεριζωμό ενός ολόκληρου λαού. Την παρακαταθήκη αυτή έχουμε το χρέος να την παραδώσουμε στην ανθρωπότητα, καταδικάζοντας ταυτόχρονα όλες τις σύγχρονες γενοκτονίες και συνειδητοποιώντας τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που φέρουν το σπέρμα μελλοντικών γενοκτονιών με τελικό στόχο την ανατροπή τους. Επίσης μπορεί να είναι η βάση για την εμπέδωση της φιλίας, της ειρήνης και της αλληλεγγύης μεταξύ των δύο λαών (Ελλάδας-Τουρκίας) που έχουν τόσα κοινά στοιχεία στον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή (μουσική, μαγειρική, ιδιοσυγκρασία, λεξιλόγιο).Τέλος είναι ένα όχημα καταδίκης του κεμαλικού εθνικιστικού καθεστώτος και εκδημοκρατισμού της Τουρκίας.
Οι Πόντιοι κρατώντας στα χέρια μας ένα πολιτιστικό δυναμικό αιώνων και έχοντας βιώσει τα αποτελέσματα μιας γενοκτονίας και απανωτών ξεριζωμών μπορούμε να συνεισφέρουμε στην εξεύρεση της χρυσής τομής μεταξύ της πολιτιστικής ομογενοποίησης από τη μια, που θέτει τα θεμέλια του πολιτικού ολοκληρωτισμού, και των φαινομένων εθνικισμού, ρατσισμού και μισαλλοδοξίας από την άλλη, που βρίσκονται σε έξαρση στην εποχή μας και καθίστανται αιτίες για το ξέσπασμα πολλών πολέμων και νέων γενοκτονιών.
Εικ. 1: Δύο άκρα που αντιπαρατίθενται σήμερα και διαχρονικά στην κοινωνία και την πολιτική.
Είναι στην ευχέρεια της νέας γενιάς των Ποντίων να συνειδητοποιήσουμε τα βαθύτερα αίτια, περά από τα στερεότυπα, που οδήγησαν στον ξεριζωμό και τον θάνατο των προγόνων μας και ταυτόχρονα να εξωτερικεύσουμε όλα εκείνα τα θετικά συναισθήματα που προκύπτουν από την βίωση του πολιτισμού των προγόνων μας ως ζώσας πραγματικότητας.
ΥΓ: είναι ανθρώπινο χρέος όλων μας να παραβρεθούμε στην πανελλαδική συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την Γενοκτονία των Ποντίων στην Πλατεία Αγίας Σοφίας στην Θεσσαλονίκη Δευτέρα 19 Μαΐου στις 19:30 για να βροντοφωνάξουμε «όχι άλλες γενοκτονίες».
Κωτίδης Χαράλαμπος
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της
Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας (Π.Ο.Ε.)